Deze column is gepubliceerd op 26 januari 2013
Afgelopen woensdag, in het NOS- acht uur journaal. We zien eerst Arnold Moerkamp van het College voor Zorgverzekeringen CVZ. De organisatie wil de vergoeding van kosten voor psychiatrische hulp drastisch beperken. Moerkamp bagatelliseert die beperkingen: ‘Het hebben van eens een psychische klacht moeten mensen misschien op een andere manier oplossen.’ Meteen daarna volgt een reactie van Aartjan Beekman van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Hij zegt dat het helemaal niet meevalt: kosten voor hulp bij dementie worden niet meer vergoed. Kosten voor hulp bij autisme, na een jaar, idem.
Het meest opvallende in deze hoor en wederhoor is de camerapositie. Bij persoon 1 staat de spreker rechts in beeld, kijkt dus naar de journalist links. Bij persoon 2 is het precies andersom. Hij is links neergezet, en kijkt naar rechts. Op zich logisch: zo zien we meteen dat het tegenstanders zijn.
Maar het gaat een stap verder. Je zou immers persoon 1 ook links in beeld kunnen zetten, persoon 2 rechts. Nu is er een stroming in Hilversum, die gelooft dat persoon 1 de stellende partij wordt, OMDAT hij rechts in beeld staat. Hij heeft daardoor automatisch gelijk tot het tegendeel blijkt, zo denkt men. Partij 2, links in beeld, wordt zodoende ongewild in de verdediging gedrukt. Nu is dat bij dit onderwerp een begrijpelijke keuze. CVZ komt met een plan, dus horen en zien we Moerkamp eerst. Dan pas komt het weerwoord.
Anders wordt het, wanneer één persoon in beeld wordt gebracht. Voorbeeld: stel, er zijn plannen voor een nieuwe landingsbaan bij Schiphol. De voice-over vertelt ons over het plan, we zien beelden van dalende vliegtuigen. Er volgt een reactie van een tegenstander. Is deze persoon rechts in beeld gezet, dan vindt de journalist dat de plannen niet deugen; de verdediger is door de camerapositie de stellende partij geworden. Staat de persoon links in beeld, dan staat hij letterlijk zwakker, zo meent de journalist. Vooringenomenheid dus, ons op twee manieren getoond; door de volgorde. En vooral: door de camerapositie. Interessant om in de gaten te houden.